Maskergelaat
Een lege blik
Gesprek bij de fysio therapeut naar aanleiding van klachten over een pijnlijke rechterarm, waarschijnlijk veroorzaakt door overbelasting door voortdurend tremortrillen:
F: Wanneer werd bij u P geconstateerd?
Nu moet ik heel eerlijk zeggen, dat ik zelf ook al iets dergelijks gezien had bij mezelf, ettelijke maanden terug al. Men staart wel eens in de spiegel naar het eigen konterfeitsel nietwaar? Vooral als men naar de kapper is geweest.
De pijn in mijn arm, bevestigde de overigens heel aardige fyiotherapeut, wordt inderdaad veroorzaakt door tremor overbelasting. Mede door afnemende krachten, waar ouwetjes sowieso last van krijgen maar een Parkinsonouwetje nog eens extra en versneld.
M: In 2016 had ik het zelf al bij elkaar gegoogeld in 2017 werd het officieel gediagnosticeerd
F: Hoe merkte u het zelf?
M: zo eind 2015, begin 2016 begon het trillen van rechterarm en -been in ruststand. Negeren denk je. Je hoopt dan dat het vanzelf overgaat maar dat deed het niet. Toen in 2017 via de huisarts naar de neuroloog die het meteen zag toen ik binnenkwam, zei hij.
F: Oh ja? Hoe zag hij dat?
M: Och, ik geloof dat hij het zag aan mijn manier van bewegen en hij zag al een zekere verstarring van het gelaat. Alhoewel mijn naasten en vrienden dat helemaal niet zien, zeggen ze.
F: Nou, ik moet ook zeggen, ik behandel nu al jaren veel Parkinson patiënten en ik moet zeggen: ik zie het nu ook meteen of ze aan Parkinson lijden. Ik weet niet hoe ik het moet zeggen maar ze hebben allemaal een lege blik. Lege ogen.
F: Nou, ik moet ook zeggen, ik behandel nu al jaren veel Parkinson patiënten en ik moet zeggen: ik zie het nu ook meteen of ze aan Parkinson lijden. Ik weet niet hoe ik het moet zeggen maar ze hebben allemaal een lege blik. Lege ogen.
M: Wat bedoelt u daar precies mee? Een naar binnen gekeerde blik?
F: Nee, wat ik zeg, een lege blik. Ik weet niet hoe ik het anders uit moet leggen
M: Hm. En ziet u dat bij mij ook dan?
F: Ja, sorry, bij u zie ik het ook.
M: Is het niet de verstarring van de aangezichtsspieren die u ziet?
F: Nee, het is echt een lege blik.
Sorry, het klinkt nogal hard maar ik kan het niet anders omschrijven.
Awel.
Daar kan je het dan mee doen.
Daar kan je het dan mee doen.
Hard.
Nogal.
Al enige tijd terug viel mij op dat het effect van een knipbeurt anders was dan voorheen. Dan friste het gezicht er enorm van op, van die ettelijke centimeters haar eraf en zag ik er een stuk jonger uit dan met lange manen. Een stuk vrolijker en energieker vooral.
Ik denk een jaar geleden of zo keek ik weer eens na een knipsessie in de spiegel en vond ik dat effect niet meer terug. Wat was dat nou? Omdat mijn haar misschien ouder en futlozer geworden was, of dunner? Nee, de kapper had weer gezegd dat ik zulk mooi dik haar had.
Omdat ik mijn ogen niet meer opmaak dan misschien? Nee, zelfs met oogpotlood toverde ik dat effect niet meer tevoorschijn. Mijn ogen staarden terug, misschien niet "leeg" maar dan toch starender, uitdrukkinglozer. Zelfs als ik mijn gezicht probeerde te laten lachen.
Ik denk een jaar geleden of zo keek ik weer eens na een knipsessie in de spiegel en vond ik dat effect niet meer terug. Wat was dat nou? Omdat mijn haar misschien ouder en futlozer geworden was, of dunner? Nee, de kapper had weer gezegd dat ik zulk mooi dik haar had.
Omdat ik mijn ogen niet meer opmaak dan misschien? Nee, zelfs met oogpotlood toverde ik dat effect niet meer tevoorschijn. Mijn ogen staarden terug, misschien niet "leeg" maar dan toch starender, uitdrukkinglozer. Zelfs als ik mijn gezicht probeerde te laten lachen.
Tja, wat eraan te doen? Je vergeet het dus maar weer.
Tot iemand het benoemt.
Een lege blik.
De Franse neuroloog Gauillaume Duchenne de Bologne beschreef al in 1862 dat de musculus orbicularis oculi betrokken is bij glimlachen naast de musculus zygomaticus major.[11] Bij glimlachen produceert de musculus orbicularis ocili de kenmerkende rimpels rondom de ooghoeken.[12] Duchenne merkte op dat de musculus zygomaticus major wel onder invloed staat van de wil en dus op bevel, zonder dat er een corresponderend gevoel van blijdschap aan voorafgaat, aangespannen kan worden, maar dat de musculus orbicularis oculi zich alleen kan aanspannen bij oprechte blijdschap of oprecht (glim)lachen.[11] Later onderzoek bevestigde dat van de drie onderdelen van de musculus orbicularis oculi, de pars palpebralis maar door 10% van de populatie op bevel aangespannen kan worden,[11] terwijl de pars nasalis wel onder invloed van de willekeurige motoriek staat.[11] Deze echte lach, ter onderscheiding van een neplach, draagt ook de naam van Duchenne.[11][1
Bij de ziekte van Parkinson is vaak de spontane gelaatsexpressie verstoord, zoals blijkt uit een maskerachtig gezicht. De patiënten kunnen echter wel bewust glimlachen, dat wil zeggen de mondhoeken omhoog bewegen als hen dat wordt gevraagd. Het produceren van een realistische expressie van een emotie zonder het bijbehorende gevoel is niet eenvoudig. Al in de negentiende eeuw stelde de neuroloog Guilaume-Benjamin Duchenne de Boulogne vast dat dit te maken heeft met een specifieke oogspier, de orbicularis oculi . Deze spier is moeilijk bewust te controleren en wordt alleen geactiveerd door echte emoties. Hij wordt soms ook nog wel Duchenne’s spier genoemd.
Over dat maskergelaat: dat zet denk ik wel al in. Ik voel dat mijn aangezichtsspieren vaak niet zo'n fut meer hebben om "een leuk kopje" zoals mijn kleinzoon het noemt als hij happy is en moet lachen daarvan, te laten zien. Dan voelt het of alles naar beneden wijst, ogen, mondhoeken, wangen. Ikzelf als geheel wijs naar beneden.
Ik moet dan echt mijn best doen om een vriendelijker uitdrukking te maken, net zoals ik eraan moet denken dat mijn rechterarm mee moet zwaaien als ik loop. Als ik daar niet aan denk, hangt hij daar maar wat looïig, als een min of meer overbodig aanhangsel.
Op het programma: oefeningen en massage.
Geen kleinzoon meer optillen of andere zware dingen. Niet door de pijngrens heengaan dus ook niet te ver zwemmen zoals gisteren en eergisteren.
Naschrift oktober.
De fsiotherapie verhielp niets. Ermee gestopt onder het motto: we kunnen allebei onze tijd en energie beter besteden.
Plus: die mooie lange warme zomer zou toch niet voorbijgaan zonder dat ik veel kon zwemmen? Ik houd zoveel van zwemmen. Dammit dus: niet zeuren, erin! En veel. Soms twee maal per dag zwommen we de plas schuin over tot achter het ''schiereiland'' en terug, 4x zo'n 150 meter. Ik vond een manier om mezelf het trappetje op te krijgen zonder al te veel pijn.
Et voilá: veel en hard zwemmen heeft de pijn in die arm aardig doen afnemen.
Ik kan mijn kleinzoon nog steeds niet optillen met mijn rechterarm maar ik heb nog een linker. Ik kon al gauw weer een glas aan mijn mond brengen en mijn tanden poetsen met mijn rechterarm en -hand, wat eerder niet te doen was zonder scherpe pijn.
.
Was het Parkinson of eerder het veelvuldig optillen van een zo ondertussen 15 kilo wegend jongetje? Ik ben zelf geneigd tot dat laatste. Gewoon teveel en verkeerd getild en iets geknoeid.
Plus: die mooie lange warme zomer zou toch niet voorbijgaan zonder dat ik veel kon zwemmen? Ik houd zoveel van zwemmen. Dammit dus: niet zeuren, erin! En veel. Soms twee maal per dag zwommen we de plas schuin over tot achter het ''schiereiland'' en terug, 4x zo'n 150 meter. Ik vond een manier om mezelf het trappetje op te krijgen zonder al te veel pijn.
Et voilá: veel en hard zwemmen heeft de pijn in die arm aardig doen afnemen.
Ik kan mijn kleinzoon nog steeds niet optillen met mijn rechterarm maar ik heb nog een linker. Ik kon al gauw weer een glas aan mijn mond brengen en mijn tanden poetsen met mijn rechterarm en -hand, wat eerder niet te doen was zonder scherpe pijn.
.
Was het Parkinson of eerder het veelvuldig optillen van een zo ondertussen 15 kilo wegend jongetje? Ik ben zelf geneigd tot dat laatste. Gewoon teveel en verkeerd getild en iets geknoeid.
Comments
Post a Comment